Međunarodni festival horova „Zlatna vila“ nastao je kao prirodan slijed razvoja horskog pjevanja u Prijedoru. Horska tradicija od 1895. godine, kada je osnovano Srpsko crkveno pjevačko društvo „Vila“, rad osnovne i srednje muzičke škole, gradski horovi u raznom periodu i dječiji horovi u svim osnovnim školama, predstavljali su realnu osnovu za pokretanje ovakve međunarodne horske manifestacije.

Prve prijedorske horske svečanosti „Horsko natpjevavanje“, revijalnog karaktera i održane 2001. godine, osmišljene su sa namjerom da se ljepota horskog pjevanja i vrijednosti srpske duhovne i svjetovne tradicije vrate i približe mladima na savremen način. Veoma brzo je ova manifestacija prerasla u Međunarodni festival takmičarskog karaktera, koji je omogućio stručno i nepristrasno upoređivanje i ocjenjivanje ove vrste muziciranja, jače motivisanje mladih za horsko pjevanje i stvaranje prilike za prenošenje najboljih iskustava u zemlji i na međunarodnom planu, okupljanje dirigenata i pedagoga i organizovanje seminara i okruglih stolova.

Festival podstiče kompozitore da stvaraju nova djela na području horske muzike, a ono što mu daje posebnu težinu su stroge propozicije, precizno određeni pravilnici o radu žirija, koji je od samog početka bio sastavljen od vrhunskih autoriteta horske muzike i muzičke umjetnosti uopšte. Na Međunarodnom festivalu horova „Zlatna vila“ je dosad učestvovalo preko stotinu veoma kvalitetnih horskih družina iz Poljske, Češke, Bugarske, Rumunije, Mađarske, Ukrajine, Rusije, Italije, Grčke, Slovenije, Hrvatske, Srbije, Makedonije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine. Festival je odavno postao prepoznatljiv i po uspostavljanju boljih i neposrednijih veza na prostorima bivše Jugoslavije i na međunarodnom planu.

Od 2017. godine Festival počinje Revijom dječijeg horskog pjevanja „Mala vila“ koja okuplja horove osnovnih škola, hor starije grupe vrtića „Radost“ i hor Osnovne muzičke škole „Savo Balaban“ u Prijedoru, sa ciljem afirmacije i popularizacije dječije horske muzike kao veoma važnog dijela našeg kulturnog nasljeđa, na koje je Grad Prijedor veoma ponosan.

Osluškujući prijedloge i potrebe učesnika i publike, Festival je 2018. godine doživio značajnu transformaciju koja se ogleda u sljedećem:

• Festival se održava bijenalno i trajanje je produženo na tri dana;
• Uveden je dvostruki sistem nagrađivanja: na osnovu ocjena Žirija svim horovima se dodjeljuju medalje, a prva četiri hora se takmiče za Gran pri Festivala;
• Omogućeno je da horovi čuju jedni druge, tako što se takmičenje za medanje odvija pred Žirijem i članovima horova učesnika;
• Omogućeno je da svi horovi nastupe po, najmanje, četiri puta: pred Žirijem, publikom i u revijalnom dijelu programa i
• Nakon nastupa pred Žirijem, organizovani su individualni susreti dirigenata sa članovima Žirija.

Ove promjene su uticale na to da je Festival postao pravi praznik horske muzike, a

zajedno sa Revijom dječijeg horskog pjevanja „Mala Vila“, Prijedor je prestonica horskog pjevanja u ovom dijelu Evrope.